A.F.Th. van der Heijden

De gevarendriehoek is deel 2 van de cyclus De tandeloze tijd van A.F.Th. van der Heijden. Dit deel zet het thema van deel 1 voort, namelijk door het leven in de breedte te trekken. Dat klinkt wat vaag maar wil zeggen dat je de voortgang van het leven niet kan beïnvloeden maar het wel kan verbreden door zoveel mogelijk herinneringen op te roepen.

Concreet betekent dit dat het verhaal zich niet voortstuwt met grote avonturen, maar dat er uitgewaaierd wordt in herinneringen en taferelen. In die zin is er genoeg te beleven en is het een onderhoudend en prima geschreven verhaal.

Hoofdpersoon is weer Albert Egberts en die gaat om te beginnen op zoek naar de driehoek uit zijn jeugd, waar meteen de titel maar mee verklaard is. Albert is bij zijn ouders in Geldrop aan het studeren op zijn wiskunde voor zijn filosofiestudie en het wil niet opschieten met de driehoeken. Hij gaat lopen met hond Henna en merkt dat het driehoekige speelveldje uit zijn jeugd een stuk kleiner is geworden. Dat kan niet naar zijn mening en hij schaft zelfs stafkaarten aan om dit uit te zoeken;

‘Maar kijk nu eens Henna, richt je kop eens op…zo klein als dit zielige lapje grond kan de speeltuin van het baasje toch niet geweest zijn? Nee, Henna, hier is Ruimtelijke Ordening aan het knoeien en schuiven geweest. Ze hebben de boel verlegd, zo zit het.’

Een groot deel van het verhaal gaat over Albert’s jeugd, de streken die hij met vriend Flix Boezaardt uithaalt en de gevolgen daarvan. Die streken zijn niet mals en worden tot in detail beschreven. Leest u zelf maar wat ze met het paard van de bakker uitvreten want dat levert een pandemonium op. Ook de vleermuismishandeling liegt er niet om. Wellicht wilt u ook nog weten dat Albert uit een petomanenfamilie komt? Die familie en met name het gezin speelt een grote rol in het verhaal.

Vader is namelijk een verhaal apart. Hij werkt bij Philips, steevast Flipse genoemd, en weet zich redelijk te handhaven door de week, maar in het weekend is de kroeg zijn domein. Hij is dan doorlopend dronken en de weekenden zijn geen pretje voor het gezin vanwege zijn onberekenbare gedrag. Hij loopt met zijn mes ofwel zijn ‘kniep’ op zak en dreigt iedereen ermee overhoop te steken. Die kniep is een mooie vondst;

In dat ‘kniep’ van hem was alles samengebald wat nog van hem restte. Het betekende knijp, kroeg, en knip (de huishoudbeurs, waaruit hij zijn zakken kwam vullen om meer drank te kunnen kopen), en nogmaals knip, maar dan in de betekenis van nachtslot (dat niet dicht mocht, anders trapte hij de ruiten in), en ten slotte het knipmes waarmee hij zijn vrouw en kinderen bedreigde. De essentie van een man teruggebracht tot een enkel woord. Kniep.

Albert en zijn vriend Thjum moeten gekeurd worden voor militaire dienst en vinden manieren om hier onderuit te komen. Ze gaan studeren in Nijmegen en daar gaat Albert op zoek naar een meisje uit zijn jeugd, Milli Händel. Familie van Thjum en heel misschien ook van Albert zelf. Albert en Milli beginnen een relatie en dan dient het volgende grote thema zich aan, Albert’s impotentie.

Albert vindt dat lastig en zoekt allerlei uitvluchten om de daad niet aan te gaan. Hij gaat bij zichzelf te rade waarom hij die relatie met Milli is begonnen;

Lag daar misschein een diepere en duisterder reden waarom hij Milli’s leven was binnengedrongen – niet zozeer om door de bijgedachte aan incest van zijn kwaal te genezen, maar eerder om de oorzaak van zijn sexuele falen buiten zichzelf te kunnen leggen, in de walging namelijk over hun onverwachte bloedverwantschap?

De bom barst en Milli vertrekt voor een tijd naar Duitsland. Albert blijft achter en ontmoet Marike die ongewenst zwanger is. Albert betaalt de abortus als zij hem van zijn kwaal af kan helpen. Of dat allemaal lukt gaat u maar mooi zelf lezen.

Ik vind de schrijfstijl van Van der Heijden erg prettig. Het verhaal leest als een trein, hoewel niet heel veel gebeurt. Het boek staat wel vol met allerlei miniatuurtaferelen en gebeurtenissen die worden uitvergroot waardoor ik blijf lezen. Een voorbeeld is de goudvis die zijn partner kwijtraakt, een groter aquarium tot zijn beschikking krijgt maar afgemeten dezelfde ruimte in beslag blijft nemen.

Een ander voorbeeld is de verhaallijn over de bedrogen hospita van Albert met haar gehandicapte zoontje of de ring die Milli is als kind heeft ingeslikt; moeders kleine Nibelungengeschiedenis die evolueert in het inslikken van een open dasspeld. Het overlijden van een flatgenote van Milli mag u ook niet overslaan en de les is; weest u matig met uiensoep.

Van der Heijden verstaat de kunst om het leven behoorlijk breed te trekken.… (mehr)

Ik heb gehuild tijdens het lezen van dit boek. Wat van der Heijden en zijn vrouw overkomen is, is vreselijk en ik leefde erg met hem mee.

Helaas maakt dit 'Tonio' nog niet een goede roman. Het boek is erg ongestructureerd en bevat erg veel herhalingen. De schrijfstijl van Van der Heijden is erg barok. Hij gebruikt lange zinnen, veel bijzinnen en uitgebreide vergelijkingen. Persoonlijk hou ik hier niet van. Wat me ook irriteert is dat Van der Heijden vaak pretentieus lijkt te zijn. Hij verwijst meerdere keren naar bekende Nederlanders die hij kent (Kluun, Robin van Persie) en verwijst uitgebreidt naar kunstenaars, schrijvers en artiesten.

'Tonio' is een persoonlijk document. Ik denk dat Van der Heijden, verblind door zijn verdriet, niet kritisch genoeg heeft kunnen zijn op zijn werk. Mijn hart gaat naar hem uit en naar iedere ouder die een kind heeft verloren.… (mehr)

Van der Heijden's novel Mooi doodliggen is a story of deception and betrayal. Journalist Grigori Moerasjko stages his own death, but for unclear reasons breaks this deception the following day by showing up again. However, having failed to warn his wife in advance, the deceipt is the death blow for his marriage with Yulia. She kicks him out and Grigori finds refuge with his friend Natan Haandrikman. The story is not entirely chronological. It starts with Nathan hearing in New York that Moerasjko has been murdered.

Although the story is fairly simple, Van Der Heijden has written a book of more than 360 pages. In fact, many of his books are much bulkier. Much of the volume of the books is spent on describing all sorts of irrelevant details, while the whole of it is written in Van der Heijden's typical exuberant shit-sex-snot-drool style which makes his novels so sensational, i.e. give you shivers, flush and disgust while reading.

However, it is the backdrop of the story which makes the book more interesting. Van der Heijden is an unusual writer in the sense that many of his novels are part of series. These series are fairly open-ended. The book series are operatic in their conception. They are multi-volumes, designated as Volumes, but a novel designated as a "volume" can have two parts. A "part"can have its own title and be a 700+ page novel. Yet, the author also publishes small occasional works, which may thematically be related to a series, which may be published as a prologue, an intermezzo, or with a different designation. Thus, each novel series becomes an almost symphonic, and organic creature. In the overall conception, the sum of the parts is also greater.

So far, Van der Heijden has been working on two series. The first of such series had the overall title De tandeloze tijd. It was orginally conceived as five volumes, while volume 3 consists of two parts. The first four volumes were published reasonably fast, while readers had to (have been) wait(ing) for the final, fifth volume for many years. Over time, other works were added in the form of a prologue and an intermezzo. And recently, the author has shown an extended outline, and plans to add several more volumes to the series. In the other series, only two volumes have appeared, while the rest of that series seems to have stalled.

Based of the authors statements, it is conceivable that Mooi doodliggen is a volume in a new series. Mooi doodliggen was published in 2018, and the story of the novel develops against the background of the Russian agression against Ukraine. In the meantime, anno 2022, this agression has developed into fullfledged war.

The Netherlands has a closer, more direct involvement in the conflict than most other countries. On February 26, 2014 a Malaysian passenger plane, MH-17, flying from Amsterdam to Kuala Lumpur was shot down over Ukraine by Russian-backed separatists from the Donetsk region. There were no survivors, and most of the victims were Dutch, with some Australians, Maylaysians and passengers of other nationalities.

In Mooi doodliggen Grigori Moerasjko is a Russian journalist who has fled Russia. He is investigating the catastophe of the MH-17 plane. He lives with his wife Yulia in Kiev, and the his murder was staged by the Ukranian secret service to loose the Russians off his trail. However, the novel is only in auxiliary about the MH-17 disaster, which Van Der Heijden calls MX-17. It seems the author is planning to write a different novel dedicated to the MH / MX-17 case. Mooi doodliggen could be a prologue to such a novel.

Van Der Heijden's novel Arkadi Babtsjenko is a fictionalized story of real events. In fact, the story of Grigori Moerasjko is but a thinly veiled version of the lifestory of the Russian journalist Arkadi Babtsjenko who staged his own death in the same way in May 2018. Other historical, real people appear in the novel under this disguise. For example, President Putin appears as "President Czar", and Trump appears as "Trumpet".

Calling Putin a "Czar" shows the concurrent value of the novel. While Mooi doodliggen is perhaps not such a spectacular novel on its own, the way it is published now, it may take on more significance when other related stories or novels are published.… (mehr)