Theo Kars (1940–2015)

Theo Kars heeft vooral bekendheid verworven met het vertalen van Baltasar de Gracians "Handorakel of de kunst van de voorzichtigheid ****" en Casanova's "Geschiedenis van mijn leven in 12 delen *****", In "Praktisch verstand" geeft Kars een aantal leefregels en levenswijsheden die volgens hem kunnen bijdragen tot een gelukkig leven. Zelf schrijft Kars dat hij vanaf zijn dertiende jaar zich, eerst onbewust en later bewust verdiept heeft in schrijvers die hem in staat stelden de school van het leven sneller te doorlopen. Zodoende heeft hij op zijn zestigste een boek geschreven dat de som van zijn lees- en levenservaring bevat en waarover hij graag op dertienjarige leeftijd had beschikt. De ondertitel van het boek: klein handboek voor non-conformisten zegt genoeg. Echt leven is volgens Kars het najagen van zintuiglijk genot, lees vrouwen, eten en drinken. Het boek bevat tal van uitspraken die stof tot nadenken bieden en die mij een glimlach ontlokten. Ik zal wat citaten geven:
- Geld:
De beste definitie van geld geeft Peter de Polnay: "Geld is uitsluitend het middel om niet aan geld te hoeven denken." Geld is gemunte vrijheid en stelt ons in staat om meer van het leven te genieten.
- De barbaarsheid van het Christelijk geloof:
Een vader die zijn zoon laat executeren voor door anderen begane misdrijven en wandaden teneinde de werkelijke schuldigen straffeloosheid te bezorgen, zou overal ter wereld gerechtelijk worden vervolgd als zijn daad aan het licht kwam. Iedereen zou er schande over spreken. Toch vormt een dergelijke primitieve, wrede, onredelijke misdaad de grondslag van het christelijk geloof.
- Dreigementen:
Dreigementen zijn de enige beloftes die je niet altijd dient na te komen.
- De beste moraal:
Chamfort:"Geniet en bewerk dat anderen genieten, zonder jezelf of hen te schaden, dat is volgens mij de kern van de moraal." Zo bezien is het bedrijven van de liefde zowel het plezierigste als het beste wat een mens kan doen.
- Ongelijk bekennen, hoe eerder hoe beter:
Het toegeven van een fout is en daad van geestelijke hygiëne. Er zijn mensen die onmogelijk de zinnetjes "Ik heb een fout gemaakt", "Ik heb mij vergist" of "Ik heb ongelijk"over hun lippen kunnen krijgen, zelfs als overduidelijk is dat zij een fout of vergissing hebben begaan. Zij lijken zich er niet van bewust te zijn dat zij door hun onvermogen ongelijk te bekennen meer gezichtsverlies lijden dan door de fout die zij hebben gemaakt.
- Grote gezelschappen mijden:
Naarmate een gezelschap groter is, daalt het peil van de conversatie. Op massabijeenkomsten is het uitwisselen van gedachten dan ook herleid tot het slaken van kreten. Wie verplicht is op een dergelijke bijeenkomst aanwezig te zijn, kan het beste naar iemand speuren die zich er eveneens niet thuis voelt, en zich zoveel mogelijk met hem afzonderen om zo nog enige gelegenheid te scheppen voor een zinvol gesprek.
- Kinderen hinderen:
Voor een genotzuchtig mens die vastbesloten is ervoor te zorgen dat zijn leven een maximum aan genoegens en een minimum aan lasten en zorgen zal bevatten, wegen de eventuele voordelen van het ouderschap niet op tegen de bezwaren ervan.
- Mystiek:
Montherlant: "Ik heb een behoorlijk aantal werken gelezen over d egrote mystici. Die werken hebben mij er niet van overtuigd dat mystieke vervoering van een hoger gehalte is dan duizeligheid of zeeziekte."
- Majesteitsmeervoud:
Pas op voor mensen die "wij" zeggen als ze "ik" bedoelen. Zij proberen zo de schijn te wekken of op te houden over medestanders te beschikken. Zij verraden erdoor dat zij eigenlijk geen vertrouwen in hun eigen autoriteit hebben. Hoe zwak zij zich voelen, komt aan het licht als je hun vraagt of zij met "wij" zichzelf en hun lintworm bedoelen. Dan beginnen zij te stamelen.
Zoals gezegd, een zeer onderhoudend boekje, dat zeer duidelijk gemodelleerd is naar het boek van Gracian.… (mehr)

Het tweede deel van de "Memoires van een slecht mens" begint er mee dat Kars na zijn fraudezaak uit het eerste deel zich er zorgen over maakt hoe hij aan geld moet komen. Even later zit hij in de gevangenis. Hij krijgt een gevangenisstraf van 2½ jaar. Hij besluit van deze tijd van gedwongen afzondering het beste te maken en besluit om een roman over de fraudezaak te schrijven. De komende 25 jaren zou hij voornamelijk van zijn pen leven. Kars gaat weg bij zijn vrouw Mux en begint een relatie met Karin. In het begin beschrijft hij hun relatie als bijna ideaal. Karin maakt geen punt van zijn overspel en put hem haast uit met vragen over zijn affaires. Ze gaan samen naar Ibiza. Na een paar goede jaren waarin zich nog een tweede vrouw, de Canadese Kate, bij hen voegt, wordt Karin langzaam maar zeker gek. Ze wordt steeds achterdochtiger, vervolgens knettergek en blijkt aan schizofrenie te lijden. Kars besluit van haar te scheiden. Intussen koopt hij een stuk land op Ibiza en laat door een vriend van hem daar een huis bouwen. Zo wisselt hij een bestaan op Ibiza af met dat in Amsterdam. De dood van zijn ouders laat hem onaangedaan, wel is hij blij met de erfenis.
De memoires van Kars lezen een beetje als een schelmenroman zoals "Ik Jan Cremer". Het grote verschil is dat ik de memoires van Kars veel beter geschreven vind. Voor mij behoren deze 2 boeken tot de mooiste memoires die ik gelezen heb, hoewel ik het niet met Kars zijn levensopvatting eens kan zijn. De bedoeling is dat er nog een derde deel verschijnt na zijn dood waarin Kars het verhaal verder vertelt tot op de dag van zijn dood. Ik ben bij voorbaat benieuwd! Hij heeft het ook nog over een door hem gepleegde misdaad die hij postuum zal opbiechten.… (mehr)

In 1996 schreef Theo Kars een soortement' Maximes à la Rochefoucauld'. Wie non-conformist is of zo door het leven wil gaan, kan zich in de inhoud van het boekje vinden. Het is eigenzinnig, eigenwijs, confronterend en ontregelend. Het is zelfhulp voor wie aan pragmatisme doet en een broertje dood heeft aan alles wat opgedrongen wordt. Om zoiets als geluk te bereiken, moet vooral verstand en rede in stelling gezet worden. Soms kun je de neiging niet ontlopen om sommige van Kars' paragrafen af te doen als karamellewijsheden. Nrc noemde het calvinistisch hedonisme en dat is een terechte rubricering. Noem het ontnuchterend lezen, of zo iets.… (mehr)