Margot Vanderstraeten

Even though the interview went rather poorly, the Schneider family employs the narrator as a tutor for their four children. The two boys cope with school quite well, but the oldest daughter Elzira struggles and needs support. The children do not go to an ordinary school, just like the family is not the ordinary Antwerp family. They are Orthodox Jews and with her tutoring job, the doors to a completely new world open for the young student. Gradually, she does not actually become a member of the family but they grow totally fond of her and even when the kids have grown up, they not only stay in contact but support each when they are in need.

The Flemish journalist and novelist Margot Vanderstraeten narrates her encounter with the Jewish community at the beginning of the 1990s when she was a student. She is quite young, only a couple of years the children’s senior when she first enters their life and thus can only wonder about what she sees and learns about the family’s faith, the different types of Judaism and a life in her hometown of which she did not have the least idea.

She is confronted with a lot of contradictions and unbelievable concepts, however, she also learns that they can provide anchors in life and give orientation in the modern world. Over the years, she also understands why some Jews prefer to keep to themselves and why all of them always have a passport at hand. At times funny, at times pensive – the novel gives insight in an unknown world without judging any way of life or religion. It is a wonderful memoir which first of all shows how people can bond even though, at first, they could hardly differ more. By showing Jews not only in Belgium but also in Israel and the USA, she also underlines that all of them find their very own way of interpreting their religion and of uniting an old faith based on ancient rules with the modern world.… (mehr)

Het is al ontelbare keren gezegd: dit is een aangename en boeiende introductie tot de leefwereld van de joden in België. Vanderstraeten put daarvoor uit haar eigen ervaring als werkstudent voor een joodse familie in Antwerpen, 30 jaar geleden, een familie waarmee ze ook nadien contact bleef houden. Het leuke is vooral dat ze ons echt in haar autobiografisch verhaal meeneemt, en door de ogen van de naïeve maar tegelijk erg directe Margot naar de joodse gemeenschap met zijn vele eigen gebruiken en geheimen laat kijken. De focus daarbij ligt onvermijdelijk op haar worsteling met een grote paradox: de obsessie van de joodse mensen om onder de radar te blijven, niet op te vallen en tegelijk het hardnekkig vasthouden aan de eigen identiteit (inzake kledij, man-vrouw-verhouding, eigen feesten enz.) waardoor ze net des te meer opvallen.
“Hoe kon een minderheid zich zo nadrukkelijk willen onderscheiden van een meerderheid? (….) Hoe pretentieus – of angstig – moest je daarvoor zijn? Hoe blind voor de eigen geschiedenis: het samenklittende volk was zopas nog vijand nummer één van Duitsland en consorten, maar nu, pakweg veertig jaar later, zocht het nog altijd de afzondering op? In het leger wist iedereen dat een camouflagepak levens kon redden. Maar uitgerekend deze mensen, met een geschiedenis vol vervolging, deden er alles aan om op te vallen?”
Vanderstraeten blijft heel het boek lang worstelen met die paradox. En dan blijkt die familie waar ze voor werkt bovendien nog ‘modern orthodox’ te zijn, dus niet eens tot de radicaalste richtingen zoals de chassidim te behoren; anders was ze er uiteraard nooit binnengeraakt.
Dit boek volgt de chronologische lijn, van 1987 tot nu, maar de auteur heeft de diverse aspecten van het jodendom over het hele verhaal uitgesmeerd. Tot op het laatst blijven de joodse eigenheden haar verbazen en prikkelen. Dat ze ook gevoelige thema’s als de holocaust en de kwestie Israël niet uit de weg gaat, en geregeld een kritische noot plaatst, siert haar. Ze doet dit over het algemeen niet te belerend, al gaat het verhaal op sommige momenten iets teveel over in een reportage. Bovenal blijkt uit de interactie tussen Vanderstraeten en de familie ondanks geregelde wrijvingen een groot wederzijds respect. Mooi.… (mehr)