Arjen van Veelen

Dit was toch wel een ontdekking. Ik kende Arjen Van Veelen als journalist, maar dat hij een roman had geschreven met bovendien een toch wel heel vreemde titel, dat wist ik niet. En wat een verrassing: Van Veelen evoceert zijn vriendschap met de Vlaamse dichter Thomas Blondeau (1978-2013). Het is met andere woorden autobiografisch. En tegelijk is het getuigenisliteratuur, want Blondeau stierf erg jong en plots.
Van Veelen schetst Blondeau als een excentrieke jonge god met grote literaire ambities en een sprankelend retorisch talent. Zijn Blondeau staat er als een heel interessante, beloftevolle man, die de jonge Arjen op sleeptouw neemt. Hun interactie is prikkelend, en deed me aan de beste pagina’s in Mulisch’ Ontdekking van de Hemel denken, en dat is geen klein compliment.
Maar er zit toch ook een ongemakkelijk kantje aan hun vriendschap: hun meester-leerling-verhouding leek me nogal eenzijdig, met Blondeau in de boventoon, zelfs ronduit manipulatief.
Maar dan is er de omgang van Arjen met de plotse dood van Tomas (hij schrijft de voornaam systematisch zonder -h-). Dit zijn de beste pagina’s van het boek: de schok, de onmacht, frustratie, van Arjen en andere vrienden (“er was geen draaiboek”) worden knap onder woorden gebracht. Van Veelen slaagt er zelfs in dit te combineren met een treffende analyse van de keerzijde van de sociale media. Want deze roman heeft tegelijk een hoog essayistisch gehalte.
Over naar de obelisken dan; wat doen die eigenlijk in dit verhaal? Ook dat is een knappe zet van Van Veelen. Hij verbindt zijn (vergeefse) pogingen om de Tomas die hij gekend heeft te reconstrueren, min of meer tot leven te brengen, met een zoektocht naar de verdwenen tombe van Alexander de Grote. Vergezocht? Misschien, maar de link Tomas-Alexander zegt alles over de hoge waardering van Arjen voor zijn overleden vriend. Vandaar ook zijn reis naar Alexandrië, Egypte, waar de tombe zich 7 eeuwen lang bevond, maar al sinds het jaar 400 spoorloos is. De exotische uitstap is meteen ook een queeste naar de figuur van Alexander, en naar wat Tomas potentieel had kunnen worden. En de obelisk is dan de ambigue metafoor voor dat boven zichzelf uitstijgen en tegelijk gedenkteken van de menselijke eindigheid.
Van Veelen heeft deze roman ingenieus gecomponeerd, met afwisselend flashbacks naar zijn studiejaren (toen hij Tomas leerde kennen), hun latere omgang, de heftige rouwscènes en de (erg magere) avonturen in Alexandrië (sterk essayistisch trouwens). De scenes grijpen mooi op elkaar in, en tonen ook de evolutie in het verwerkingsproces van Arjen. En dat alles in een trefzekere, efficiënte stijl, zonder tranerigheid of opsmuk. Dit is literatuur op zijn best. Vergeet de Buwalda’s, de Wieringa’s, en andere prijsbeesten: dit is het échte werk. Alleen spijtig van de wazige zwart-wit-foto’s; die knipoog naar W.G. Sebald had echt niet gehoeven.… (mehr)

Wat een fijn boek is dit. Van het dagelijks leven in Amerika weet ik niet heel veel, ook al zie ik best eens Amerikaanse series op TV, maar die gaan altijd over hippe gebieden zoals New York en Californië. Ik moest even opzoeken waar St Louis ligt, en dit is een gebied waar ik ook echt niets van weet. Dat gold waarschijnlijk ook voor Arjen van Veelen, wiens zijn vriendin een mooie onderzoeksbaan kreeg in St Louis, en die met haar mee ging, een onbekende wereld in.
Hij beschrijft vanuit zijn persoonlijke ervaring het leven in St Louis, waar de verschillen tussen arm en rijk groot zijn. Op zijn racefiets verkent hij de wijken, en langzaamaan leert hij mensen kennen die hem helpen zijn observaties in een breder perspectief te plaatsen. Ook leest hij veel over hetgeen hij ziet.
Dit is geen wetenschappelijk boek oid, meer een persoonlijke verkenning, maar dat maakt het zeer prettig leesbaar.… (mehr)