Pam gyhoeddwyd Y Testament Newydd Cymraeg, 1551-1620 yn 1976, yn fuan wedi cyhoeddi Testament Newydd y cyfieithiad Cymraeg newydd o'r Beibl, yr oedd yn eglur i bawb fod Cymru wedi darganfod yn y Dr Isaac Thomas ysgolhaig Beiblaidd o'r radd uchaf.

Cyflwyniad.

Cais yw'r astudiaeth hon i olrhain hanes mewnol cyfieithu'r Hen Destament a'r Apocryffa i'r Cymraeg.

Rhagair.

Trwy ymchwiliadau'r Athro Thomas Jones, y mae'r wybodaeth a ganlyn bellach yn hysbys am natur a hanes Y Bibyl Ynghymraec: cyfieithiad ac addasiad yw o'r Promptuarium Bibliæ, gwaith sy'n grynodeb gan Pedr o Poitiers (m. 1205) o lyfr enfawr Pedr Comestor, yr Historia Scholastica; y mae'n perthyn i'r gyfres honno o grynodebau o lyfrau hanes y Beibl a adweinir fel 'Beiblau'r Tlodion', llyfrau a fwriadwyd ar gyfer ysgolheigion a chlerigwyr tlawd; y mae'r cyfieithiad Cymraeg ar gael mewn dwy lawysgrif ar hugain.

1. Rhagair. Cyn y Diwygiad Protestannaidd.