Prachtig verhaal, bijna magisch. Het gaat over een jong meisje dat na enkele kleine diefstallen voor straf een zomer op een boerderij moet gaan werken. Ze komt uit een kuststreek in IJsland en komt terecht in het binnenland. Met de verwondering die een kind eigen is ontdekt ze deze nieuwe wereld: de weidevogels die plotseling opvliegen, een koe die kalft, een kalf dat geslacht wordt, het werken met dieren. De nieuwe wereld is echter niet vriendelijk; de mensen zijn op zichzelf en hebben weinig aandacht voor het kind, dat zich steeds meer in een fantasiewereld verliest. De zwaan uit de titel speelt hierin een rol.

Opmerkelijk is dat niemand een naam heeft in dit verhaal: het meisje, de boer, de boerin, de dochter en de knecht zijn de hoofdrolspelers. Het leven in het IJslandse binnenland dat hier beschreven wordt lijkt 19e-eeuws, maar als je goed leest merk je dat het toch in de moderne tijd speelt: auto's, computers en melkmachines hebben hun intrede gedaan.

De schrijfstijl is beeldend, poëtisch bijna. Het is een boek dat je eigenlijk langzaam moet lezen, om je helemaal te kunnen verliezen in de mooie zinnen en de beschrijvingen van de IJslandse natuur. ( )

Een 9-jarig meisje wordt door haar ouders voor straf vier maanden naar het binnenland van IJsland gestuurd. Ze heeft in verschillende supermarkten sandwiches gestolen, aldaar opgegeten en is betrapt geworden. Ze wordt bij een zwijgzaam echtpaar op een boerderij te werk gesteld. Er is ook een knecht die seksuele toespelingen maakt, het meisje begrijpt dat nog niet. Na enige tijd komt hun zwangere dochter thuis die steeds pessimistischer wordt. Het meisje vindt niet de rust die de natuur haar zou moeten brengen, maar vervreemdt van zichzelf, vlucht in een fantasiewereld en is ontvankelijk voor de plaatselijke mythe van de zwaan, een monster dat in het bergmeer leeft. Een psychologische roman die soms gruwelijk en dan weer humoristisch is. ( )

Een meisje uit Reykjavik (ze heeft geen naam, zoals niemand in het boek) is voor het eerst in haar leven moederziel alleen op reis en wordt vanaf het moment dat de bus vertrekt overweldigd door heimwee. Ze is nog maar 9 en is door haar ouders als straf voor een winkeldiefstalletje de hele zomer naar een boerderij gestuurd, waar ze conform afspraak door de onverschillige boer en boerin aan het werk wordt gezet. Ze weet wel dat ze kennelijk iets fout heeft gedaan en probeert haar nieuwe omgeving te aanvaarden zoals die is, maar veel ervan is buitengewoon vreemd voor een kind dat alleen de stad kent en verschrikkelijke heimwee heeft.

De boer en boerin zijn afstandelijk. De eenzame, door sex geobsedeerde, dagboekschrijvende knecht, die tevergeefs zoekt naar een vrouw, is geen geschikt gezelschap voor een klein meisje. De opstandige dochter, thuis van de universiteit, zit met zichzelf in de knoop, is in de war en stort zich op de landbouwmachines. Veel gepraat wordt er niet, gevoelens worden onderdrukt. Contact met de omringende boerderijen is er amper, behalve dan dat men elkaar met verrekijkers bespiedt en één keer per jaar op het districtsfeest met zijn allen dronken wordt.

Deze omgeving zien we door de ogen van een kind. Bergsson doet dat heel goed. Het meisje is nog niet in staat tot introspectie of analyse, maar ervaart de wereld door haar zintuigen en probeert er via haar verbeelding zin aan te geven. Dit is het aspect van het boek dat het meeste indruk maakt, niet Bergssons pessimistische visie op het IJslandse platteland, maar zijn poëtische uitbeelding van de beleveniswereld van een meisje van 9 dat zich in een onbekende, moeilijk te begrijpen omgeving bevindt, eenzaam en ongelukkig is en tracht daar in haar fantasie aan te ontkomen. De eerste bladzijden en de laatste zijn het allermooist.
http://annavangelderen.blogspot.com ( )