In Amsterdam en de grachtengordel beschrijft Boudewijn Bakker allereerst de historisch gegroeide unieke stedenbouwkundige structuur van de grachtengordel.Daarnaast plaatst hij de grachtengordel binnen de bestuurlijke, maatschappelijke en culturele context van de Amsterdamse traditie. Het is de zichtbare en tastbare uitdrukking van wat Amsterdam destijds en sindsdien bijzonder maakte. De stad was eeuwenlang in elk opzicht anders dan andere Europese hoofdsteden. De combinatie van handelsgeest, bestuurlijk en technisch vernuft, maatschappelijke betrokkenheid en zorg voor de openbare ruimteresulteerde in een omvangrijk, ruimtelijk consistent en tegelijk afwisselend stadsdeel, dat in drie eeuwen zijn vitaliteit nog niet heeft verloren.