Dit boek is een erg interessante aanvulling op de courante geschiedenissen van politiek België en vooral de communautaire kwestie. Scheltiens focust zowel op de Vlaamse als de Waalse beweging (vooral dat laatste is een welgekomen toevoeging), ruimer ingebed in het nationalistische discours dat aan beide kanten werd en wordt gebruikt. En dat voegt toch wel wat nieuwe inzichten toe. Zoals de vaststelling dat zowel flaminganten als Waals-nationalisten al vanaf het midden van de 19de eeuw de slachtofferrol en de verongelijktheid om een gepercipieerde onrechtvaardige behandeling als fundament van hun identiteit hebben gebruikt, en dat zijn blijven doen tot de dag van vandaag. Scheltiens zet ook mooi in de kijker hoe beide bewegingen ondanks hun antagonisme objectieve bondgenoten werden in de omvorming van het Belgische huis.
Toch is een waarschuwing op zijn plaats. Het is uiteraard waardevol te focussen op de uitersten aan beide zijden van de taalgrens, maar door die focus dreigt een gevaarlijke vertekening: het lijkt alsof het Belgisch verhaal alleen het resultaat was van de wisselwerking tussen Vlaamse en Waalse beweging, en dat is uiteraard niet zo. Zovele andere binnenlandse (Belgische, regionaal-lokale, economische, sociale, culturele…) en buitenlandse (Europese en mondiale) factoren speelden minstens evenzeer een eigen rol in de complexe cocktail die België was en is. Gelukkig wijst Scheltiens daar geregeld zelf op, maar als lezer is het toch aangewezen op te letten voor die bredere context.
Tenslotte verwonderde me het dat Scheltiens niet meer de cruciale periode 2010-2011 in de kijker zette, toen het tot een wel heel extreme confrontatie kwam tussen beide communautaire bewegingen. Het verhaal dat hij (in 4 etappes) vertelt, vindt immers daar zijn (voorlopig) culminatiepunt. In de plaats biedt de auteur een slothoofdstuk aan waarin hij (terecht) inzoomt op de verschuivende waardering voor het Europese project, en enkele warrige pagina’s schrijft over de mislukking van het verankeringsproject. ( )