Dit tweede deel van de Monstertrilogie begint net als het eerste deel (het Goddelijke Monster) met een paukenslag: we vernemen onmiddellijk dat Katrien Deschryver (die in deel 1 haar man had doodgeschoten) ontsnapt is uit de gevangenis. En op dezelfde wijze keert het thema van de ontsnapping van Katrien regelmatig terug in dit boek, als verbindend element. Maar echt rijk aan gebeurtenissen en dus ook aan verhaallijn is dit tweede deel niet (nog een gelijkenis met deel 1): we krijgen vooral een aaneenschakeling van verdere portretteringen van de personages met wie we grotendeels al in het voorgaande deel kennismaakten, vooral leden van de beruchte familie Deschryver, maar ook een aantal nieuwe personages. Stilaan mag het dus duidelijk worden dat Lanoye ons in deze trilogie niet zozeer een verhaallijn presenteert, maar iets anders een schets van een aantal milieus die samen de Belgisch-Vlaamse samenleving van eind twintigste eeuw vormen. En het gaat om een bont gezelschap: de wel zeer diverse familie Deschryver in de eerste plaats, met aan het hoofd een patriarch op de dool (de doodzieke Herman), een boertige tapijtengigant (nonkel Leo), drie nogal amechtige suikertantes, een neurotische moeder, de mysterieuze Katrien, het zwarte schaap Bruno (openlijk homo) en het flamboyante fuifnummer Steven (verdekt homo); via de intrige komen we terecht in de catacomben van de vermolde justitiële wereld (waar vooral Einzelgänger onderzoeksrechter Willy De Decker ons rondleidt), het politieke gekonkel, de bedrijven die het mooie weer maken met zwart geld, de homo-scene (met zijn darkrooms), de sm-wereld (waar ook een magistraat een opvallende rol heeft), de feministische groupuscules en de anarchistische krakers. Net als in deel 1 zet Lanoye ze allemaal in hun hemd, hij spaart niemand, wat zowel hilarische scenes als verbeten cynische taferelen oplevert. In deel 1 speelden de Dutroux-affaire, de Bende van Nijvel, en de vele politieke schandalen op de achtergrond mee, hier duiken ze soms op als reëel kader van het verhaal; het meest markant uiteraard op het einde, wanneer de grote Witte Mars in Brussel samenvalt met een overval van een misdaadbende op een warenhuis. Er zit dus behoorlijk wat in dit tweede deel, en soms buitelt het allemaal een beetje veel over en door elkaar, alsof Lanoye wilde tonen: “kijk eens wat ik hier allemaal verwerkt krijg in dit verhaal”. Af en toe wordt het licht irritant, door dat wijsneuzerige toontje waar we Lanoye van kennen in zijn media-optredens, het drammerige uithalen naar alles wat naar establishment riekt. Maar, zoals al aangegeven, laat Lanoye in dit boek ook van de “alternatieve” milieus niet veel heel.
“Zwarte tranen” is dus op en top een society-schets, met alle sterktes en zwaktes van dit soort werken. Maar wat dit boek toch wel bijzonder maakt is de taal waarin het geschreven is (vettig-Vlaams is nog de beste omschrijving, helemaal in de lijn van zijn door Boon geïnspireerde Gespleten en Bescheten-cyclus) en vooral de rotvaart waarmee Lanoye van personage naar personage springt, in een stijl die soms echt van de pagina’s spat. De op zich ontluisterende zelfmoordscene van de kolonel in een hotel is wat dat betreft ronduit hallucinant tenoemen. Ik ben niet echt fan van zulk verbaal spervuur, maar een krachttoer is het wel! ( )

Uitermate vlotte pen en heel eigen fascinerende stijl die je aanspoort het boek toch maar verder te lezen. Verhaal zelf is vrij middelmatig: een beeld van les nouveaux riches tegen de achtergrond van Vlaanderen anno 1980? ( )