Jef Vermassen

De titel van het boek dekt volledig de inhoud. Er ontrolt zich een stortvloed aan cases waarin deze advocaat aandacht schenkt aan daders en -vanwege het veelvuldig optreden in assisenzaken- ook aan slachtoffers. Nadruk ligt vooral in de analyse van de sociale omstandigheden waarin doodgewone mensen zich uiteindelijk als monsters kunnen ontpoppen. Met betrekking tot dit laatste maken we kennis met moordenaars, seriedoders, huur-en massamoordenaars en niet in de laatste plaats met familie-doders. In veel van deze gevallen wordt terugverwezen naar de inleiding van het boek, waar de auteur een vergelijking met het dierenrijk maakt en de conclusie trekt dat dit soort kwaad -kort geformuleerd- toch echt alleen in de mens schuilt. Sterker nog: hoe “hoger het dier” (denk aan de chimpansee) hoe meer hij/zij de menselijke vernietigingstrekjes krijgt.

Een tweetal kanttekeningen:
Vermassen concentreert zich (vrijwel) uitsluitend op sociale en omgevingsfactoren die tot de misstap hebben geleid en schenkt geen aandacht aan de biologische component. Weliswaar is deze laatste oriëntatie aanvankelijk met grote terughoudendheid beoordeeld (zie het rumoer om de studies van Buikhuisen), doch thans zijn de geesten weer wat gerijpt en wordt er over dit onderwerp vrij gediscussieerd en vinden op sommige plaatsen weer onderzoeken plaats. Het zou een volgende druk sieren wanneer hieraan wat meer aandacht wordt geschonken. Ten gevolge van dit manco blijft bij voorbeeld een antwoord op de vraag waarom in gelijke gevallen, niet iedereen hetzelfde handelt, onbeantwoord.
Ten tweede vraag ik mij af of de auteur er geen goed aan gedaan zou hebben om wat meer aandacht te schenken aan de strafoplegging. Nu hij zo psychologiserend en sociologisch in de weer is, zou aan dit onderwerp ook de nodige aandacht besteed kunnen worden. Door dit vrijwel geheel achterwege te laten mist dit boek een belangrijk element om aan een vruchtbare publieke meningsvorming bij te dragen en dat is jammer. Het boek verdient het om “breed” gelezen te worden: de taal is toegankelijk en ontwijkt vrijwel geheel het juridisch jargon en is daarnaast uiterst actueel.

Positief is dat de schrijver op een zeer aannemelijke wijze een poging doet om de mens op een zo goed mogelijke wijze met zijn/haar aanvechtingen te laten omgaan. Zijn oproep tot medemenselijkheid, verdraagzaamheid en begrip zijn goed geformuleerd en sporen zeker aan om het juridisch en criminologisch debat levend te houden.

Gelet mijn twee kanttekeningen: het boek smaakt naar meer !.… (mehr)