Jolande Withuis

Nu al bijna een jaar geleden gelezen. Gedegen, op onderzoek gebaseerd en met een commissie van het NIOD besproken, goed geschreven en boeiende biografie, met een duidelijk persoonlijke inbreng van Withuis zelf. De belangrijkste dingen die zij wil zeggen zijn, voor zover ik me herinner, dat Juliana hartstochtelijk ‘gewoon’ wilde zijn maar niet gewoon kon zijn en ook niet precies wist wat ‘gewoon’ inhoudt, en dus ook niet gewoon was; dat zij met name door en tijdens, maar zeker ook na, haar verblijf in Canada in de oorlog veel zelfstandiger was en een grotere rol heeft gespeeld in de politiek dan waarvoor zij krediet kreeg; dat haar vage gelovigigheid en goedgelovigheid haar veel kwaad berokkend heeft, deels door eigen schuld. En vooral dat van alles de eigenlijke schuld ligt bij Bernhard de grote schurk uit dit boek. Ik denk dat Withuis hierin fundamenteel gelijk heeft en dat Bernhard een toekomstige koningin wilde trouwen alleen om een luxueus en makkelijk leven te hebben, zeldzaam onverschillig voor haar was, egoïstisch, manipulerend. Zo eiste hij ook de verdiensten voor Juliana’s internationale contacten voor zichzelf op en zo werd hij ook in de politieke en economische mannenwereld gezien. Hij had gelijk in het wegsturen van Hofmans-kliek, maar zijn motieven waren voornamelijk onzuiver. Overigens blijft het een raadsel voor wie het debiele gezwatel leest dat door Hofmans maar ook door haar hele kliek inclusief hofpersoneel en koningin te berde werd gebracht hoe iemand, wie dan ook, dit ooit serieus heeft kunnen nemen. Ook veel wat buiten de grote lijnen van dit boek valt is trouwens interessant en soms ontroerend. Soms iets te veel vrouwen.… (mehr)

Jolande beschrijft haar jeugd in het communistische gezin waarin ze opgroeit. Haar ouders zijn beide overtuigd communist. “Het gaat niet om de mens maar om de mensheid” is voor mij nog het schokkendst. Vader Berry is een beschadigd mens, hij komt uit een streng gereformeerd gezin, zijn vader sterft als hij nog erg jong is. Hij keert zich van God af en wordt communist. Een slechte ruil lijkt mij, het boek gelezen hebbend. De vader is een groot schaker, heel bekend in die wereld en ook verdient hij, na bij de Waarheid weggegaan te zijn, daar zijn brood in. Jolande en broertje Max groeien op in de heilsgedachte en het besef dat ze “anders” en “de vijand” zij.

Weer is het zo dat door dit boek te lezen ook stukjes van mijn wereldbeeld kantelen. Niet gedacht dat er zo dogmatisch geleefd werd en ook me niet gerealiseerd dat in mijn eigen jeugd mensen om hun overtuiging zo lijnrecht tegenover elkaar stonden. Ook niet dat communisten zo aan de zijlijn gezet zijn. De vader is eigenlijk een “dubbel” mens, houdend van contacten met andere mensen, maar altijd wantrouwend en recht in de leer. Het doet me ook een beetje denken aan mijn tante “Stien”, ook tot op haar hoge leeftijd overtuigd communist gebleven. Haar 4 kinderen moesten er, volwassen geworden, niets van hebben.… (mehr)

Juliana (1909-2004) was een door velen geliefde vorstin; niettemin weten we weinig van haar persoonlijk leven. Na een afgeschermde jeugd in de benauwenis van het hof en na haar opbloei tijdens haar verblijf in Canada gedurende de Tweede Wereldoorlog, waarbij ze zich veel actiever inzette voor de geallieerde zaak dan veelal wordt gedacht, begon Juliana in 1948 vol ambitie aan haar ‘zware maar mooie’ taak. De competente prinses werd evenwel algauw geconfronteerd met grote persoonlijke en politieke teleurstellingen en haar regeringsperiode werd getekend door een reeks van crises. Juliana’s blijvende liefde voor prins Bernhard, die in 1936 als haar bevrijder uit de hemel was gevallen, werd haar achilleshiel. Hij bracht haar bijna ten val.

Juliana was grillig en gretig; gelovig en goedgelovig. Gewoon was ze in elk geval niet. Ze moest functioneren in een wereld van zich vaak superieur voelende mannen. En zoals ze zich tegen allerlei andere conventies verzette, verzette Juliana zich van jongs af aan tegen de achterstelling van vrouwen.

Niet eerder verscheen een zo uitgebreide, op wetenschappelijk onderzoek gebaseerde biografie van de vorstin die velen beschouwen als ‘onze’ koningin. Withuis kon haar werk baseren op brieven en ander nooit eerder gepubliceerd privémateriaal. Daarmee schreef ze niet alleen een intieme en indringende levensgeschiedenis, maar ook een portret van een veelbewogen eeuw.… (mehr)