Dopo le opere di Dostoevskij... la sua vita: dopo così tanti anni dalle letture dei suoi libri, restava pur sempre la curiosità di come fosse trascorsa la sua vita (al di là del sapere che le sue fonti per scrivere erano i giornali e non la sua personale quotidianità).

Dopo la lettura de I giardini dei Cosacchi resto ancora convinto che la vita di uno scrittore e le sue opere sono separate e conoscere la vita di uno scrittore non cambia l'apprezzamento o meno delle sue opere.

L'unica cosa che ha una qualche assonanza tra la vita di Dostoevskij e una sua opera l'ho trovata tra le vicissitudini di Feodor con Marija: un eterno desiderio che sembra mai soddisfarsi e, poi, quando è soddisfatto si disfa. Ossia, L'eterno marito. Si desidera solo ciò che altri possiedono fino a quando non lo si possiede e poi basta, finisce il desiderio.

Nella vita reale Dostoevskij si comportava come un santo, nella fantasia era uno spirito maligno.
(pagina 86)

Mi interrogava su Kant e Hegel, e immancabilmente attaccava: "Non capisco niente di quei filosofi, specie dei filosofi tedeschi."
(pagina 166)
Nonostante ciò, Nietzsche entrò in una libreria di Nizza (dove soggiornava per curarsi dai suoi malanni) ed iniziò a leggere quello che era una delle prime traduzioni delle opere di Dostoevskij (da cui deriveranno le traduzioni italiane); l'impressione di Nietzsche fu di una profonda affinità di spirito con lo scrittore russo.

Ciò che mi stupiva in Feodor Michajlovic era la sua indifferenza davanti ai fenomeni naturali; non lo toccavano, lo lasciavano freddo. Era completamente assorbito dallo studio dell'uomo con tutte le sue qualità, debolezze e passioni.
(pagina 187)

Ogni persona squisita tende istintivamente alla sua rocca e alla sua intimità, dove trovare la liberazione dalla massa, dai molti, dal maggior numero, dove è possibile dimenticare la regola "uomo", in quanto sua eccezione...
(Al di là del bene e del male, 26, Nietzsche) ( )

Ik weet niet goed waarom maar deze historische roman kon me niet zo boeien. Jan Brokken heeft een hele goede reputatie als het gaat om dit genre, en zijn ‘Baltische Zielen’ wordt alom geprezen. Maar in dit boek leek hij me minder geïnspireerd. Het is nauw gefocust op de vriendschap tussen de jonge Rusische baron von Wrangel en de grote schrijver Fjodor Dostojevski. Er bestaat nogal een uitgebreide briefwisseling tussen de twee, en het lijkt me dat Brokken te weinig is losgekomen van die documentatie. Hij doet wel voortdurend pogingen om bepaalde voorvallen te linken aan passages in het (latere) werk van Dostojevski, maar dat komt erg geforceerd over. Dus persoonlijk heb ik niet zoveel gehad aan dit boek. Dan biedt ‘De meester van Sint-Petersburg’ van J.M. Coetzee meer inzicht in de psyché van de grote meester. Maar ik kan me inbeelden dat iemand die nog niet zoveel weet van het leven van Dostojevski het boek van Brokken wel meer zal waarderen. ( )

Over de vriendschap tussen een jonge diplomaat in spe, Alexander von Wrangel, en de naar Siberië verbannen Dostojevski. Publiceren en reizen is D niet toegestaan, von Wrangel staat aan het begin van zijn loopbaan. De twee hokken samen in een buitenverblijfje, met bloementuin - De Kozakkentuin. D herstelt er van de jaren in het strafkamp, maakt plannen voor zijn moeizame rehabilitatie en werkt aan zijn Aantekeningen uit het dodenhuis. Beide heren zijn ook tot over hun oren verliefd (D op zijn toekomstige vrouw) en geen van beiden heeft een goed woord over voor de verliefdheid van de andere.
Brokken baseerde zich voor deze Dostojevski-roman op biografieën en brieven en laat zijn verbeelding de gaten vullen die de geschiedenis liet. Misschien dikt hij de vriendschap en de liefdeswanen wat te veel aan - in brieven geven vriendschappen vaak een onvoorwaardelijkere en pathetische indruk. Tegelijkertijd een knappe schildering van tijd en samenleving. ( )