Samenvatting:
Adriaan logeert in Kaapstad bij Eva Landman. Haar familie woont al negen generaties in Zuid-Afrika. De familie is naar de Karoo getrokken, het grote binnenlandse plateau in het midden van de Kaapprovincie. Van de bediende van Eva, Sophie, hoort hij over de omstandigheden waarin zij woont. Ze moet elke dag een paar uur reizen in een volle en vuile trein van de ‘township’ naar het huis van Eva. Ook haar huis is zeer primitief, maar Sophie vindt dat ze het goed heeft getroffen. Eva weet niets van de situatie van Sophie af. Als ze met Adriaan langs de ‘township’ komt, haalt ze haar neus op. Ze reizen naar de Karoo om de familie van Eva te bezoeken. Eva waarschuwt Van Dis hier vooral niet teveel van te verwachten. De boeren in het gebied hebben het moeilijk, omdat er droogte heerst. Dat maakt de bewoners intolerant. Adriaan belooft dat hij “zal schrijven en zwijgen”. Eva zegt echter: “Je moet kijken en niet zoveel vinden, aan meningen hebben wij geen gebrek”.

Hij heeft moeite met de apartheid die heerst. Hij spreekt zwarten aan met ‘U’ en schudt ze netjes de hand. Dat is in Zuid-Afrika niet normaal en na een tijdje stapt Van Dis toch van dit gedrag af. Ze hebben samen vaak ruzies over de manier waarop ze verschillend over de apartheid denken. Eva maakte in haar dokterspraktijk altijd onderscheid tussen blank een zwart, maar kan zich dat nu niet meer voorstellen. Toch heeft ze nog veel ongegronde vooroordelen over de zwarten.
Op hun reis langs de familie van Eva komen ze veel verschillende mensen tegen, die allemaal hun eigen idee hebben over de veranderingen die in Zuid-Afrika te verwachten zijn. Eva vertelt veel over haar familie en over haar jeugd als blanke. Van oom Kobus, die dokter is, horen ze de verhalen over de angst voor een zwarte opstand en de eenzaamheid die heerst in de Karoo. Het bezoek aan oom Kobus en tante Steinie eindigt dan ook in mineur, een stemming die bij Adriaan op de terugweg aanhoudt. Bij het zien van het mooie landschap, schrijft hij: “Nu voel ik mijn tranen komen. O, leeg en prachtig land, zo moeilijk te delen”.
Bron: http://www.scholieren.com/boekverslag/55118

"Het beloofde land. Een reis door de Karoo" leest als een reisverslag. De flaptekst (Meulenhoff 1992 editie) versterkt de indruk dat het bij dit boek gaat om een authentiek verslag van een bezoek van de auteur aan Zuid-Afrika. Zo staat er letterlijk "[n]adat hem jarenlang een visum geweigerd was kreeg Adriaan van Dis de gelegenheid Zuid-Afrika opnieuw te bezoeken. De flaptekst belooft verder portretten van mensen die Van Dis op zijn reis tegenkwam, en ons zo kennis te laten maken met een tot dan toe onbekend gezicht van Zuid-Afrika. Van Dis maakte de reis "samen met een oude vriendin langs haar familieleden".

Echter, “Het beloofde land” is geen reisverslag, maar, volgens de uitgever, een reisroman. De auteur zelf noemt het “een mengeling van fictie en werkelijkheid. Daaraan wordt toegevoegd dat “om van die werkelijkheid een representatief beeld te geven” de auteur gebruik heeft gemaakt van een groot aantal bronnen. Dan volgt een zeer lange lijst van een verscheidenheid aan publicities: romans, gedichtenbundels, wetenschappelijke literatuur, biografieen, kranten en tijdschriften, alsmede een lijst van personen. Een boek van een auteur wordt zeer nadrukkelijk genoemd. De auteur schrijft in de verantwoording dat al deze personen en boeken hem de inspiratie tot het schrijven hebben gegeven. Over de vraag, wat dat precies inhoudt onstond enige controverse, waarbij Van Dis werd beschuldigd van plagiaat.

Van Dis is meer dan eens beschuldigd van plagiaat, en het is waarschijnlijk geen toeval dat het in beide gevallen boeken betreft die een reis tot onderwerp hebben in een land met een gevoelige politieke situatie. Van Dis schrijft geen verslag van een reis naar de Verenigde Staten of de Schotse Hooglanden, maar kiest voor Zuid-Afrika en China, met “Een barbaar in China. Een reis door Centraal Azie. Plagiaat werpt meestal vragen op over de geloofwaardigheid van de auteur. In de beide gevallen hier zou dit plagiaat echter beter vragen kunnen oproepen over de geloofwaardigheid van het boek. ( )

Subtiel met humor en verwondering beschrijft Van Dis in dit boek uit 1990 een reis door het oude conservatieve Zuid-Afrika.
Goed om ons eraan te herinneren hoe Nederland vanuit de geschiedenis een rol heeft gespeeld in het onststaan van apartheid. ( )

Plezierig boek om te lezen; geeft waarschijnlijk een goed beeld van de sfeer rond de tijd dat Mandela net was vrijgelaten en dan met name de streek de Karoo. ( )