3.5 Stars

I'm on the fence with this book. On one hand, I enjoyed the majority of it and found it informative and insightful. However, there were also sections of it that became quite dry and repetitive.

Overall, I would suggest unless you have a strong interest in the subject matter, this might not be the choice for you. I did like the author's ability to relate extinctions back to humans and the issues we cause currently to animal species.

I'm a big fan of Richard Ellis and his writing, and although this wasn't my favorite by him, it was still a well-researched book full of lots of new, interesting facts to entice my brain. ( )

Richard Ellis: ° 2 april 1938 New York (?), en leefde er bijna zijn hele leven. Was van kindsbeen af geïnteresseerd in de zee en wat erin leefde, vooral in haaien en walvissen. Hij tekende ze en schreef er graag over. Hij haalde een graad in American Civilisation aan de University van Pennsylvenia. In 1969 begon hij te werken aan het American Museum of Natural History en werd er research associate in de afdeling paleontologie. Hij was ook 10 jaar special advisor bij de American Cetacean Society, en lid van de Explorers Club. Hij schreef vele artikels en boeken o.a. The Book of Whales in 1980

Samenvatting

Ellis beschrijft de werkhypothesen van paleontologen en geologen uit de afgelopen 100 jaar, over wat we onder het “uitsterven van dieren en plantensoorten” moeten verstaan. En over de bewijzen die ze daarvoor aanvoerden. We noemen iets “mass extinction of species” wanneer een groot deel van de toen bestaande levende wezens in een geologisch kort tijdsbestek uitstierf. Meestal gebeurde dat tegelijk met plotse, of relatief snelle veranderingen in grote delen van de aarde.

Het bewijzen van oorzakelijke verbanden tussen die veranderingen en het uitsterven van heel veel soorten tegelijk, is heel moeilijk. Al was het maar omdat skeletten van dieren en planten enkel fossielen werden onder bepaalde omstandigheden. Die fossielen moeten dan nog gevonden worden, gedateerd vb. volgens de ouderdom van de geologische laag waarin ze gevonden werden, gedetermineerd en ingedeeld in de stamboom van de soorten.

Er waren ijstijden waarin het klimaat kouder was dan nu en het groeiseizoen voor planten veel korter. Na verloop van tijd zat er zoveel water vastgevroren in ijskappen dat het peil van de oceanen tientallen meters lager werd, en er verbindingen over land droogvielen o.a. tussen West Europa en Groot Brittannië of de Beringzee tussen Azië en Noord Amerika. Er kwamen ook warmere perioden voor, die in sommige delen van de wereld voor droogte en verwoestijning zorgden en in andere voor tropische stortbuien en tornado’s.

Minder lang geleden, toen er al mensen waren, moordden die grote dieren van de jongste ijstijd uit in Noord Amerika (sabeltandtijgers, holenberen, mammoeten…), door erop te jagen of door ze te besmetten met ziekten zoals TBC.

In de 19e eeuw werden in Noord Amerika miljoenen trekduiven op grote schaal met het geweer geschoten. Dat was de hoofdreden waarom hun aantal in één eeuw van 700 miljoen naar niets gingen, ze waren uitgestorven. De rest kwam door het omzetten van woeste grond met bomen erop in akkers, waarin de nog levende duiven niet konden broeden.

In Azië en Afrika werden in de afgelopen 60 jaar, sinds de dekolonisatie, nogal wat grote diersoorten bijna of helemaal uitgeroeid, o.a. neushoorns en tijgers. Allerhande partijen die aan de macht wilden komen of blijven, terroriseerden de plaatselijke bevolking met kalasjnikov’s, en financierden hun handel en wandel o.a. door het stropen van olifantenivoor, hoorns en beenderen van neushoorns, en huiden en ander delen van tijgers, die in de Chinese traditionele geneeskunde voor veel geld verkocht werden. Een alsmaar groeiende bevolking brandde stukken oerwoud en savanne plat voor overlevingslandbouw. En versterkte daarmee de gevolgen van het stropen.

Ellis behandelt zijn onderwerp bijzonder grondig. Hij heeft het over recent ontdekte soorten, wat ons de illusie geeft dat er meer zijn dan we dachten. Hij wijdt twee hoofdstukken aan experimenten om bijna uitgestorven dieren in gevangenschap te kweken om ze daarna terug uit te zetten in de natuur. Of een uitgestorven soort opnieuw te fokken door eigenschappen van verwante nazaten te kruisen tot iets wat erop lijkt, maar het waarschijnlijk niet is. Of door te klonen, wanneer er nog DNA van de uitgestorven soort bestaat.

Dierentuinen hebben zich aangepast aan de noden van de tijd door stamboekhouders te worden voor bepaalde van die kweekprogramma’s in gevangenschap. Er werden een aantal successen geboekt, zonder garanties op lange termijn omdat de grondoorzaken van het uitsterven niet veranderd zijn: de habitat van de dieren is nog altijd vernietigd of ernstig beschadigd, stropen, landbouwvergif, en ziekten zijn niet verdwenen, en concurrentie door exoten die mensen ooit importeerden, ook niet. Er zijn alsmaar meer mensen die een betere levensstandaard nastreven, en bedrijven die daar veel geld mee verdienen, en vermits alles op aarde eindig is, ziet het er voor fauna en flora niet goed uit.

Eigen Bedenkingen

Het boek is één lange opsomming van de verandering van fauna en flora door de tijd, voor zover we die hebben kunnen reconstrueren. Het uitsterven contrasteert sterk met de bekendste passage uit “Over de oorsprong van de soorten” van Darwin, over de evolutie van één soort vink op de Galapagos eilanden in verschillende ondersoorten, elk beter aangepast aan de biotoop en het beschikbaar voedsel van één bepaald eiland. De oorspronkelijke soort had dus lang genoeg kunnen overleven tot die aanpassingen genetisch vastgelegd waren in een ondersoort, waardoor ze vervolgens zelf weggeconcurreerd werd.

De mantra van “No Turning Back” is dat aan alle soorten ooit een eind komt. Er wordt maar kort aangegeven wat ervoor in de plaats kwam, door welke soorten de vorige niche werd overgenomen, of dat de niche door de evolutie van de aarde veranderde of volledig verdween. Voor meer inzichten kan je beter terecht in “Schelpen en beschaving” van Geerat Vermeij.

Een mooi voorbeeld van het nauwgezet opzoekwerk van Ellis gaat over de vaststelling uit 2003 dat van vele soorten roofvissen nog maar 10 % van de “pre-industriële” populatie rondzwemt in de zeeën. [Rapid worldwide depletion of predatory fish communities/ Myers R. and B. Worm/ Nature 423 p. 280-83]
(p. 350 ) … In May 2003 the journal Nature published an article by Ransom Myers and Boris Worm, in which the pre-industrial level of large predatory fishes – tuna, swordfish, marlin, and groupers- and groundfish such as cod, halibut, skates ad flounders – was shown to have been reduced to 10 percent of their former numbers. This is not a typo: ninety percent of all these fish are gone. Myers and Worms, both fisheries biologists at Dalhausie University in Nova Scotia, compiled their data from an analysis of worldwide commercial fisheries, and concluded that “declines of large predators in coastal regions have extended throughout the global ocean, with potentially serious consequences for ecosystems.” ... Probably the most surprising and unexpected near-extinction in recent years has been that of the barn door skate (Raja larvis) that nobody was fishing for at all. For generations, cod fishermen hauled in these unwanted elasmobranches, which at a total of sixteen square feet, approached their namesakes in size. ...

Dit is een overduidelijk geval van ongewilde bijvangst, waarvan het grootste deel niet overleeft, zelfs als die direct terug over boord geworpen wordt. Dichter bij huis: bij het vangen van grijze noordzeegarnaal met grondsleepnetten is er 60 tot 80 percent bijvangst, krabbetjes en kwallen meegerekend.

De hoofdstukken over wat mensen zelf naar de bliksem hebben geholpen door het invoeren van Europees vee, huisdieren, ratten, landbouwgewassen en ziekten tijdens de kolonisatie, en het op grote schaal stropen en vangen van dieren voor het snelle gewin, is deprimerende lectuur. Het lijkt dat er geen kruid gewassen is tegen de onwetendheid en/of het kortzichtig egoïsme van een kleine minderheid, waarop de meerderheid nog altijd geen afdoend weerwerk heeft gevonden.

De ongeremde exponentiële groei van de economie en de vooruitgang van de wetenschap en de techniek, die alle problemen wel zal oplossen die uit de groei van de economie voortkomen, is een lichtzinnige veronderstelling die de soort Homo sapiens eerder vroeg dan laat zelf in de problemen gaat brengen.

Dat het samenhangt met de opvatting dat individuele hebzucht ervoor zal zorgen “als door een onzichtbare hand gedreven” dat dit welvaart voor (sommige) naties en/of winsten voor grote ondernemingen zal opleveren, en dat zij die daarbij het rijkste worden zo weinig mogelijk in hun weg willen om alsmaar meer te hebben, zelf ten koste van de wereld waarin ze leven, komt niet aan bod. Après nous le déluge. Na enkele miljoenen jaren zonder mensen geraakt de aarde er wel bovenop, zoals ze dat al vijf keer heeft gedaan.

Dat is geen toogpraat. In de vijftien jaar na de publicatie van het boek zijn er voldoende tekens aan de wand:
• Donald Trump heeft de handtekening van de USA laten weghalen van het klimaatakkoord in Parijs, en doet er alles aan om het snelle gewin met fossiele brandstof niet te verminderen, en de belastingen te verlagen van aandeelhouders die o.a. daarmee rijker worden.
• Ondanks een bankencrisis gevolgd door een beurscrash eind 2007, is er geen bijsturing gekomen aan de deregulering (Reaganomics) die “giftige” herverpakte schuldcertificaten voor woninghypotheken mogelijk heeft gemaakt. Big money dicteert aan de politiek wat ze wil.
• De reactie van zittende regeringen op “dieselgate” lijkt sterk af te hangen van de voordelen of nadelen voor de eigen nationale economie. VW was de eerst gekende, maar niet de enige scheve schaatsrijder, die de indruk heeft gewekt dat hun auto’s alsmaar minder schadelijke gassen uitstoten, door moedwillig de zwakke kanten van de wetgeving te exploiteren.
• Het leeghalen van de zee heeft nu het stadium bereikt van krill vissen in de wateren van Antartica om aan visboerderijen te verkopen. Als je geen geld mag verdienen met walvissen jagen, dan hoeven walvissen en alle andere zeewezens die dat op hun menu hebben, die krill niet meer voor niets te krijgen. ( )

Note: I received this copy from Open Road via Netgalley

Ellis looks at the various factors that have contributed and still are to the extinction or the species being threatened. The majority of this book deals with extinction that has occurred in the past and what might transpire (or inevitably will at the rate we are going) in the future. Ellis is able to masterfully bring science to the everyday individual. While some parts are still dry Ellis mixes in a variety of interesting anecdotes and facts from modern things.

One of the key points people should take from this book is just how much of an impact humans have had on bringing forth the extinction of species and moving the process along.

Also on http://lrjohnson13.blogspot.com/2012/10/no-turning-back-life-and-death-of.html ( )

Fine book on recent extinctions and endangered species. ( )

Quante specie in terra e in mare si sono estinte a causa dell'uomo? E quante altre ancora scompariranno perché l'uomo le avvelena o ne sta distruggendo l'habitat? Presa coscienza di questo sterminio, Ellis ci propone uno studio storico delle estinzioni, arricchito da schede sullo stato di salute di molte specie che i posteri potrebbero non conoscere.