08-2008 - Grappig dat ik nu plots dit boek lees, ooit ongelezen op mijn boekenlijst. Ik denk via de Bloem-biografie van Slijper.

Het is verhalend en daarin effectief. Compact verteld. Schematisch, met in bijna ieder hoofdstuk een slag voor de held en zijn vrouw (maar niet elk, en ook dat is effectief).

Ik lees het als een uitdaging aan steile gelovigen van het soort dat ieder onheil verdiend weet en gerechte straf van God.

Maar het zou geen goed boek zijn als het zwartwit was. De hoofdschuddende gelovigen blijven in gesprek en waarderen de kwaliteiten van de ongelovige hoofdpersoon. Zijn vrome echtgenote raakt in de loop van het verhaal in twijfel over de raadsbeslissingen van haar Heer. Maar ook hoofdpersoon Kasper weet het niet.

Knap is hoe, zonder een woord psychologie, ook de gekte van een halfbroer wordt neergezet en de omgang daarmee van een gemeenschap.

Het zijn veelal hardwerkende, bescheiden mensen zoals je ze nog weinig ziet. Ze wekken de sympathie die je voor dat soort mensen kunt hebben.

Kwaliteit van Van Schendel is ook dat hij zich moeiteloos in het perspectief van elk der personages verplaatst.

De gedachte aan Knielend op een bed violen komt onvermijdelijk op (dit boek heb ik niet uitgelezen..). De overlap is dat de hoofdpersoon geen man van veel woorden is en eenzaam worstelt - en planter/boer is. Maar in het boek van Siebelink vindt de hoofdpersoon het geloof en domineren vervolgens de worsteling met dit geloof, de verwikkelingen met de onbetrouwbare voorlieden van de sekte, en de ingrijpende gevolgen voor het gezin de roman. In De Grauwe vogels vormen Kasper en zijn vrouw Heiltje een hecht span, dat zich vereend schrap zet tegen de slagen van het lot.

P.S.: ik merk, na afloop, toch ook gevoelig geweest te zijn voor de overzichtelijke wereld van een ouderechtpaar dat, vanzelfsprekend en zonder er een woord aan vuil te maken, voor de kinderen gereed staat. Vooral Kasper (want Heiltje doet het soms teveel vanuit moraal) is een stabiele man zoals een kind zich als vader wenst. ( )