Wow. Heftig.

Danilo Kis serveert ons 'zeven hoofdstukken uit eenzelfde geschiedenis' en die geschiedenis is confronterend en meedogenloos.
De verwantschap tussen de 7 verhalen is het geweld en het redeloze dat ontstaat in een maatschappij waarin een grote waarheid geld. Of die nu van geloof, dictatuur of revolutie afstamt. De onwezenlijke logica die in mensen hun hoofd ontstaat eens er een vijandbeeld gecreëerd is. De onmogelijkheid om daaraan te ontsnappen.

"want niet het lezen van veel boeken is gevaarlijk, gevaarlijk is het lezen van één enkel boek"

De encyclopedische, biografische en afstandelijke wijze waarop Kis zijn verhalen opbouwt, maakt ze des te meer confronterend. Het zorgt ervoor dat je als lezer geen ridders op witte paarden verwacht, waardoor de situaties waarin de personages belanden uitzichtlozer en heftiger worden. Aangenaam leesvoer lijkt het dan niet, noodzakelijk des te meer.
Dat Kis je daarin als lezer ook nog eens uitdaagt, met een wrang soort humor, vond ik helemaal geniaal. Getuige daarvan het slotverhaal, maar ook onderstaande, uitdagende quote:

"en waarmee we de lezer niet lastig zullen vallen, om hem niet de aangename illusie te ontnemen dat het hier om een verhaal gaat dat, gelukkig voor de schrijver, aan zijn verbeeldingskracht kan worden toegeschreven"

Wie heeft nood aan de opluchting dat het 'maar om personages' gaat? De schrijver? De lezer? Beide? Kis wist duidelijk wat hij wilde bereiken met dit unieke boekje en daar ben je als lezer beter klaar voor. Of net niet. Laat maar binnenkomen. ( )

M.2.2

Jesus, that was my husk of a response after I finished this one on a rainy afternoon, still jet-lagged from a honeymoon of sorts in London and back in Indiana, one foaming with the necessity of quickly organizing most aspects of my life. ( )

This is a series of basically allegorical short stories, really cameos or vignettes, about people to whom Communism brought a swift or agonizingly long and difficult death. I was missing basically the whole layer of correspondences to Kiš's own Yugoslavia (the stories formally all take place elsewhere), but I thought this was wonderful--cold and unflinching about the horrors humans visit on humans but still somehow finding a way to keep you believing in our essential dignity and perhaps even decency as persons, and to pin the blame for making us monsters squarely on the ideology that values ideology over not making us monsters. I guess there's a "plagiarism controversy" and I didn't look into it, but I found this book strangely heartening as well as an artisanal wonder, and I recommend it. ( )