Adjiedj Bakas

Trendwatcher en auteur van een aantal boeken met trends en voorspellingen Adjiedj Bakas zet in World Megatrends, dat met towards the renewal of humanity in de speciale Ricoh Academy uitgave van november 2009 die ik las, meer pretenties heeft dan the future of humankind. Ger Hofstee en Peter Sprenger van Ricoh verzorgen een Bakas-like introductie rond information overload en hun gepercipieerde oplossing Information Logistics. Helaas voor het duo is deze trend niet geïntegreerd in de rest van het boek.

Geen heden zonder het verleden. In het eerste deel stapt Bakas met zevenmijlslaarzen door de wereldgeschiedenis, te beginnen bij de oerknal en oersoep, Chinese en Griekse overheersers, zondvloedverhalen, de opkomst van het monotheïsme, industrialisatie en vorming van staten. Na de Tweede Wereldoorlog de opmaat naar globalisering. Om de achterliggende tijd in 45 pagina's samen te vatten, spreken de gemaakte keuzes van voorkeuren en overtuigingen. Als toekomstscenario's ziet Bakas twee alternatieven (p.76-76): een Singapore model (iedereen rijk en tevreden) of een Terugkeer naar de Middeleeuwen (versnippering van kennis, kunde en cultuur).

De eerste megatrend Towards twelve pillars of power belicht de verschillende machtsblokken en -bases in het nu en de toekomst: zeven economische blokken, zes supermachten, wereldregeringen, multinationals, tijgers, gemengde macht/slapende regio's, verloren regio's, vreedzame netwerken en diaspora's, bondgenootschappen uit woede, technologie industrie, religieuze en morele groepen en financiële instellingen. Voor mij werd het tijd de pen te pakken en aantekeningen te maken. De suggestie alsof Mahatma Gandhi's peaceful route de afsplitsing van Pakistan beoogde (p.65) en India en Pakistan vervolgens vredig samenleefden (p.89) is aardig, maar klopt feitelijk niet. Bakas is het op p.91 roerend eens met Nout Wellink, president van de Nederlandsche Bank, die in zelfregulering de ultieme autoriteit zag (geen idee, of hij dat na de financiële crisis vanaf 2008 en de effecten van zelfregulieren onder 'zijn' banken nog steeds beaamt). In het rijtje tiger regions en landen (p.92) mis ik de staat California tussen het zuiden van Brazilië en enkele deelstaten van India.

Jodendom en joodse geschiedenis zijn zwakke punten in Bakas' betoog. "The Jewish diaspora started after the first temple of the Jews in Jerusalem was sacked by the Romans in the first century AD." (p.95): onzin! En wel erg moedig klinkt het even eerder: "Especially in the Muslim world, which is dominated by men, there is room for women to have their own business." Op veel plekken scheidt Bakas onvoldoende politiek correcte statements van in cultuur ingebedde godsdienstige gebruiken van zowel joden, christenen, moslims, hindoestanen en aanhangers van Boeddhisme. En als op dezelfde p.95 "The gay diaspora of homosexual men and women has always existed, since between 5% and 10% of the people in the world is gay" staat, zie ik daar een tautologie, een oorzaak en gevolg die niet logisch verbonden mag worden en een gekke positionering ten opzichte van de joodse en Armeense diaspora, de Freemasons, Bilderberg Conference en Mormonen in de directe context.

Het zette me als lezer wel scherp. In de tweede megatrend 2. Towards major demographic changes in the world is Bakas' redenering bijvoorbeeld opgebouwd rond het surplus aan jongens. Op p.110 krijg je een stelling als "In Germany at around the same time, nazism and Hitler came to power thanks to the boys surplus. The Second World War saw to it that Hitler's boys surplus was eradicated." Opgeruimd staat netjes, zeker als je in lijn van Maltus vindt dat de bevolkingsgroei maar eens gekeerd moet worden. De verwachting "Globalization of care will take off.. The bulk of such medical care will take place in health centers in Dubai, Thailand, Turkey, Eastern Europe and other low cost countries." (p.118-119) is in tegenspraak met de groene golf en het bewust als burgers keuzes daarin maken die in de laatste megatrend besproken wordt.

Megatrend 3 Towards new tribalizations maakt van Europa een toeristenoord (p.137) en vindt het trendy, dat financiële instellingen experimenteren met producten voor vrouwen (p.141). Spontaan associeer ik dat met OnnaOnna (wie kent haar niet meer?) en... (tja, stilte).
Megatrend 4 Towards new perceptions of security, privacy and terror krijgt veel aandacht en doet het goed in deze decennia: angst, privacy, maatregelen om terrorisme tegen te gaan en het valse gevoel van veiligheid dat gegeven wordt. Palestijnse jongens leiden aan sexuele frustratie (p.153) met een eenvoudige Bakas oplossing voor het gebrek aan werkgelegenheid: "Prostitutes are too expensive and wanking all the time is boring. So, what to do? Have secret sex with other boys or become a terrorist. Legalizing gay sex and gay marriages might help to relieve the pent up sexual frustration amongst all these redundant boys, who are not loved by anyone, only used by others." Welke sexuele voorkeur Bakas zelf heeft, laat zich raden. Of zijn levensverwachting nog positief is, als hij deze boodschap niet in een Engelstalig boek, maar op de markt in Gaza-Stad of Ramallah brengt, betwijfel ik.

Megatrend 5. Towards a decline of old money and the rise of new money wordt in 10 pagina's behandeld, duidelijk een onderwerp, waarover de auteur minder te zeggen heeft. Megatrend 6. Towards an enduring development of technology heeft alle schijn een aantal jaren geleden al geschreven te zijn. Email als enabler om thuis te werken (p.202) en waardering voor MTV (p.203) zijn niet meer hip en trendy in 2009. Met 13 pagina's is ook deze trend snel besproken.

Megatrend 7. Towards a spiritual revolution komt in 20 pagina's tot de oproep ieder zijn/haar eigen persoonlijke god te maken. Wat is er nieuw onder de zon? Megatrend 8. Towards climate change, food shortage and growing importance of nature and fresh water duikt in de klimaatproblematiek, Al Gore's An Inconvenient Truth als belangrijk ankerpunt. Van Kyoto of Kopenhagen vind je geen letter. Ook hier verdacht oude stof, zoals de oproep de Olympische Spelen van 2012 op het water van de Thames te houden, een idee van OAG.

Megatrend 9. Towards the people's century and new definitions of happiness, ideals and ethics is geen sterk hoofdstuk. Ook hier oude stof van begin 21e eeuw. De Deense premier Rasmussen aan de macht in Denemarken, een als democratisch verkozen Hugo Chavez. En dan een boeiende tweedeling tussen rush hour family op werkdagen en de mini holiday in het weekend met cocooning, slow cooking, elaborate meals and family op p.272. De eerste live voorbeelden wil ik graag zien.

Megatrend 10. Towards living without oil and the new energy economy bespreekt de olietekorten en hoe ermee om te gaan. Dat Denen en Nederlanders volgens onderzoek het als persoonlijke verantwoordelijkheid zien iets aan het milieu te doen, relateert Bakas aan de voornamelijk protestante aard van de naties, in tegenstelling tot de Katholieken elders. Ik verwacht op dit punt toch echt serieuzer onderzoek en een kritische blik op het gedrag van landgenoten in het hier en nu. Ideeën uit Bakas' Leven zonder olie worden hergebruikt, maar ook hier tamelijk kort door de bocht. Burgers / consumenten zijn aan zet.

Megatrend 11. Towards bespoke wellness and healthcare is hard voor de mensen die niet kunnen investeren in persoonlijke zorg: "Part of the population will be excluded, since they will not be able to afford all these novel opportunities. This is the genetic struggle between the haves and the have-nots; the DNA divide. The fight is far from over." (p.304) Een bijzondere redenatie. Nature i.p.v. nurture, predestinatie op z'n smalst. Born to be lucky, or not. Over de enorme kosten in de zorg en hoe daarmee om te gaan, laat de auteur zich geen moment uit.

Megatrend 12. Towards new power balances, the new boys surplus and management of anger besluit met een kras staaltje New Age filosofie. Bakas blijkt aanhanger van Jung (p.308), het synchronicity concept en ziet ons aan de drempel staan van de Age of Aquarius. Een beetje Aquariaan is "sociable, open-minded, innovative, eschewing tradition, scientifically and technologically driven." (p.310). En vanuit die optiek heeft Bakas vervolgens een Aquarius oplossing voor de problematiek in het midden-Oosten: etnische zuivering, Israël landwinning ten westen van de Gaza strook laten betalen, Egypte Sinaï deels inleveren, vredestroepen van de Wereldregering aan de grens, spontaan een van corruptie vrij zijnde regereing, geleid door Marwan Barghouti en een één-kind politiek op Chinese leest, homohuwlijk en een nieuw mantra "enjoy sex, not war", een verhuizing van de Al Aqsa moskee naar de hoofdstad New Jerusalem en een economie naar Singapore model.

Als letterlijk doemscenario ziet Bakas het Armageddon naar bijbels voorbeeld, of een doormodderen en oorlog voeren in de lijn van de afgelopen 100 jaar. Als reality check voert Bakas Empedocles op en laat hij in de 5e eeuw voor Christus leven in the Age of Pisces. Sorry, maar als ik Wikipedia over the Age of Aquarius lees, heeft elk tijdperk 2150 jaar, en zouden we dus al een half millennium Aquariaan zijn. En als ik op p.322 digital immigrant in het rijtje immigranten naar Canada of Australië zie staan, proest ik opnieuw van het lachen.

Part 3 Agenda for the next 5 years: prepare yourself for the Megatrends. Naast nobele en moreel acceptabele oproepen, bereid ik me mèt kinderen en een met miljarden medechristenen gedeelde Persoonlijke God heel slecht voor op Bakas' verwachte toekomst. Om de traan met een lach te verruilen, heb ik nog wat prachtige voorbeelden van Dunglish in World Megatrends voor je:

* "gamma and alpha thinkers, such as economists and lawyers." (p.160)
* "Black and white economies" (p.174)
* "The gulf between politics and the citizen" (p.269)
* "A good entrepreneur has a nose for business." (p.292)… (mehr)