Bas L. G. Verdin

Over metal zijn al verschillende boeken geschreven, zowel over de geschiedenis van deze muziekstijl (en de verschillende evoluties) als bijvoorbeeld de maatschappelijke impact en invloed. Maar omdat er al zoveel boeken geschreven zijn, is het niet eenvoudig het kaf van het koren te scheiden. Als metalhead ga je niet per se zelf op zoek naar boeken over de invloed van de muziek op je leven, je doen en laten, je kijk op bepaalde dingen, enz., want je weet onderhand zelf wel waarom je het genre apprecieert. Metal is, voor velen, meer dan enkel muziek, het is (bijna) een religie, ook al is het standaard om in de scene religie te bekritiseren en af te keuren. Contradictie? Want er zijn een hoop bands die qua teksten een gelovige basis volgen.

Dit terzijde, bevat mijn collectie bitter weinig boeken over metal. Enkele werken over Metallica (waarmee ik in de metal gerold ben en die lange tijd m'n meest favoriete band was) en '[b:Sound of the Beast: The Complete Headbanging History of Heavy Metal|775443|Sound of the Beast The Complete Headbanging History of Heavy Metal|Ian Christe|https://d.gr-assets.com/books/1347507744s/775443.jpg|761481]' van [a:Ian Christe|165113|Ian Christe|https://d.gr-assets.com/authors/1372710888p2/165113.jpg], dat ik nog maar gedeeltelijk gelezen heb. Enkele maanden geleden kwam Bas Verdins debuut, 'Heavy Matters: A Treatise on Metal, Music and Society' uit (april 2015). Ik ken Bas al ruim 5 jaar, ben in die periode slechts een handvol keer in z'n winkel in Antwerpen geweest (vooral omdat ik quasi nooit in die stad moet zijn, maar ook omdat ik om logische redenen in eigen streek koop) voor specifieke doeleinden. Maar toen ik op Facebook las dat hij een boek aan het schrijven was, was m'n interesse snel gewekt.

'Heavy Matters: A Treatise on Metal, Music and Society' is "slechts" 114 bladzijden lang, maar het is de inhoud die telt, niet de lengte of dikte. In deze treatise, waarop Bas al een tijdje aan het broeden was, geeft hij een neerslag van zijn ervaringen als metalhead, winkeluitbater en muzikant. Dit alles wordt afgekruid met scherpzinnige en filosofische bemerkingen.

Zoals een LP is het boek ingedeeld in 2 delen: Side A - No easy matter, en Side B - A matter of time. Reeds op de eerste bladzijde schrijft Bas de 2 hoofdredenen voor deze treatise: 1) Wanneer er over metal gesproken wordt, is het zelden in combinatie met fundamentele onderwerpen, 2) Wanneer fundamentele onderwerpen besproken worden, is het zelden in combinatie met metal.

In Side A wordt een reis door de geschiedenis van metal gemaakt, waarbij dan vooral grote namen als voorbeeld dienen, niet alleen omdat deze ook door leken gekend zijn. Het boek is tenslotte bedoeld voor metalfans en niet-metalfans, ofwel iedereen die al dan niet thuis is in de wereld van deze muziek en nieuwsgierig genoeg is om zijn/haar beeld te verruimen of bij te stellen waar nodig. Naast geschiedenis komt ook de etymologie van het woord metal aan bod: Waarom wordt de muziekstijl metal genoemd? Wat is het verband met het chemisch element? Hoe wordt metal waargenomen, opgenomen, ervaard, aanzien, ...? Metal als muziek: meer dan de klassieke instrumenten, en vooral, de link met klassieke muziek. Ook het gebruik van de stem komt aan bod. Even belangrijk zijn de thema's die in het genre aan bod komen: dood, leven, oorlog, liefde, haat, geloof (religie, spiritualiteit), boeken, politiek, en veel meer. En dan was ik nog dit vergeten: dé metalhead, dé expert in de muziek. Of anders gezegd: degenen die wel van metal houden en degenen die er niet van houden, en deze tussenin. Voor Bas - en ik volg hem daarin, want het is geen evidente of makkelijke kwestie - blijft een "expert opinion" een discutabele factor. Iedereen heeft een mening, velen verklaren zich expert, maar wanneer het erop aankomt blijft de argumentatie vóór of tegen metal relatief pover, zeer oppervlakkig en niet verklarend genoeg.

In Side B worden de Griekse goden Apollo en Dionysus in beeld gebracht in het kader van orde en chaos. Metal heeft beide, Bas schept klaarheid in de materie. Metal is eigenlijk nooit aanvaard geweest door de verschillende media en als het dan al belicht wordt, vooral op vlak van nationale artiesten en bands, wordt het nog stiefmoederlijk behandeld; in andere landen ziet men z'n eigen bands wel graag, niet in het minst in Finland, waar metal evenveel en op dezelfde momenten van de dag op de radio gedraaid wordt als andere genres. Ook in dit deel komt de hevig- en hardheid van metal aan bod en wordt de situatie van vandaag vergeleken met die van enkele decennia terug, toen er eigenlijk nog geen sprake was van metal (of eerder, hoe de oudere bands nu als hard of classic rock worden bestempeld) en bands zichzelf dus in die tijd ook niet als "metal"band zagen. De geschiedenis van het genre wordt hier uitgebreider behandeld, inclusief de steeds weerkerende vragen "Wanneer is metal ontstaan? Wie was de eerste echte metalband?", enzovoorts. De link met de (metaal)industrie - ook hier schuwt Bas niet even wat politieke en geschiedkundige info aan te brengen - en de eerste "metal" songs ('Born To Be Wild' van Steppenwolf, bijvoorbeeld) krijgen ook een plaats in het boek. Op filosofisch vlak worden de visies van (vooral) Nietzsche aangebracht en hoe ook hier er soms licht met zijn gedachtegoed wordt omgesprongen. Last but not least - want Bas gaat breed qua onderwerpen en verbanden, en alles vermelden in deze recensie is nu ook weer niet de bedoeling - is er het aspect merchandise, in alle geuren, kleuren en vormen. Waar metal voorheen eerder en vooral zich afzette tegen het mainstreamgebeuren, is het zelf een industrie geworden.

Om een lang verhaal kort te maken: Bas Verdin heeft, op basis van jarenlange ervaring als student, muzikant, winkeluitbater, muziekfan, metalhead en mens, een apart en (m.i. althans) origineel werk geschreven over niet alleen metal (en de geschiedenis daarvan) zelf, maar ook over externe factoren en invloeden, afgekruid met sociologische toetsen. 'Heavy Matters: A Treatise on Metal, Music and Society' geeft stof tot nadenken over deze (naar mijn bescheiden mening) fantastische muziekstijl (die meer omvat dan ruwe gitaren, harde drums en schreeuwende vocalen; ook die perceptie wordt in het boek ontkracht). Stof, nogmaals, voor de fan en de niet-fan en iedereen tussenin. Door z'n betoog in het Engels te schrijven, is het (wellicht) de bedoeling dat het boek internationaal opgepikt wordt. Het kan ook een persoonlijke voorkeur zijn, waarom het Nederlands gemeden werd. In ieder geval, een sterk aangeraden verhandeling die naar meer smaakt. Die "meer" komt er hopelijk binnen afzienbare tijd, gezien er doorheen het boek kruimeltjes gestrooid zijn over opvolgend werk.

--------------------

Toch is niet alles perfect: Er zitten namelijk enkele schoonheidsfoutjes (waaronder interpunctie) in, die door grondig te herlezen makkelijk verbeterd konden worden. Uit navraag bleek dat 1) een technische kwestie aan de basis daarvan ligt, 2) het belangrijker was een inhoudelijk correct werk te maken dan een vormelijk schoon werk. Een begrijpelijke en logische beslissing enerzijds, voor mensen die het op taalgebied wat correcter willen (zoals mezelf ;-)), een lichte bron van ergernis anderzijds.… (mehr)