Schrijven in een andere taal dan je moers taal is niet eenvoudig. Ik denk dat ik me in een aantal talen behoorlijk kan redden. Maar je gedachten, met alle kronkels, in letters verwoorden is een zwaar proces. Ik heb dan ook behoorlijk veel bewondering voor die schrijvers die dat wel kunnen. Kader Abdolah kan het. Sterker nog, hij schrijft in een prachtig Nederlands, waar menig autochtoon jaloers op mag zijn. Zijn columns in de Volkskrant (Mirza) vond ik altijd al goed, na een aantal verhalenbundels, is dit boek zijn eerste roman.

Het verhaal gaat over een vluchteling, Bolfazl, die in een rijtjeshuis komt te wonen en niet alleen de taal moet leren spreken, maar ook nog eens de cultuur leren kennen. De meest simpele dingen zijn hem vreemd. Het duurt een tijdje, maar op een gegeven moment krijgt hij toch contact met zijn buurman, Rene. Rene is echter niet een standaard buurman, maar iemand met problemen, die op wat later vertrekt, net als Bolfazl gewend is aan de omgang met zijn buurman. Hij blijft verdwaasd achter en probeert een vergelijkbaar contact op te bouwen met de nieuwe buurman, tegelijkertijd Rene niet vergetend.

Of het verhaal geheel autobiografisch is, is mij niet bekend. Dat hij als vluchteling zich in ieder geval goed kon inleven in de hoofdfiguur is natuurlijk voor de hand liggend. Het boek verhaalt prachtig over hoe ontheemd een vluchteling kan zijn. Dit boek zou verplichte literatuur moeten zijn voor politici die iets roepen over integratie. Nederland is niet een eenvoudig land om in te leven. Bolfazl heeft het hier niet eenvoudig. Prachtig boek. ( )

Bolfazl gebruikt herinneringen, verhalen uit zijn moederland om gebeurtenissen in Nederland te begrijpen. De titel bijv. slaat op de flessen die hij ziet in de rivier Hij denkt terug aan zijn grootvader die net als zijn voorvaderen alle leeggedronken flessen van een briefje voorzag waarop stond bij welke gelegenheid de alcohol genuttigd was en die hij vervolgens bij in de kelder zette. Zijn grootmoeder had na grootvaders overlijden de flessen in de rivier gegooid. De flessen - die in gedachten ook van daar naar hier waren gereisd, - vertegenwoordigen stukjes uit het leven, daar en hier.
Op de buurman na wordt Bolfazl genegeerd in het dorp aan de IJssel. Maar hij laat het er niet bij zitten. Hij studeert op het Nederlands en zoekt contact met anderen, gaat erop uit en vindt baantjes. Hij ontwikkelt zich.

Buurman René, hij is eerst sociaal, Bolfazl voelt zich er op zijn gemak. Daarna wordt de buurman opgenomen, als hij terug is terug beschouwt Bolfazl: "Hij is er, hij is er niet". Een overkoepelende term kent de Iraniër nog niet daarvoor. 'Als de magie van de kunst je verlaat , blijft er niets dan een lege plek achter, zoals het nest van een vogel die weggevlogen is'. blz 55. Dat gebeurt ook met de kunstenaar René waar het verdrietig mee afloopt. Op een moment geldt dat in andere zin voor Bolfazl, hij wil zijn oude leven echt als 'voorbij' achterlaten. Na wat stugger, afstandelijker contact met anderen vindt hij uiteindelijk bij René's ex-familie weer vanzelfsprekende gezelligheid.

Het is een mooi, goed geschreven boekje met vele metaforen in verhaalvorm. Een mogelijke periode uit het leven nadat iemand een verblijfsstatus heeft gekregen. Een persoonlijk verhaal. Je krijgt als lezer wat inzicht in hoe het kan zijn, wat het met je doet als je in wil burgeren in een vreemd land en een vertrouwde wereld hebt moeten achterlaten. Hoe dan niet alleen de omgeving maar ook je opvattingen en relatie met je familie kunnen veranderen. Je pikt iets mee van de Iraanse cultuur en confronteert je met hoe wij Nederlanders kunnen reageren. Het boekje sloot voor mij prima aan op het hiervoor gelezen boek 'Gaan, ging, gegaan' waar vluchtelingen op een status wachten. ( )

Kader Abdolah's first novel, published eight years after he arrived in the Netherlands. Through the eyes of Bolfazl, a political refugee who is living with his wife and young son in a small community on the river IJssel, he explores the contrasts between his Iranian background, where everything was hidden and no-one could risk exposing his life to the neighbours, and the "half-naked society" he finds himself in. This is a book which is obviously meant to give settled people a feel for what it might mean to be transposed involuntarily to a different culture, but it's also a wry and affectionate account of the Dutchness of the Dutch (maybe for that reason it doesn't seem to have pushed as many buttons outside the Netherlands as The house of the mosque).

Whilst his wife launches herself enthusiastically into the community of the local mums, Bolfazl builds up a cautious half-friendship with his neighbour, René. He soon realises that, although he's using René as a handy expert on Dutch culture, his neighbour is even more of an outsider than he is. As Bolfazl gradually becomes more comfortable with his new surroundings, we see René's estrangement from the world increasing almost in parallel. Bolfazl of course doesn't know what is driving René along his self-destructive path, and he's frustrated to see that his own industrious efforts to make contact with Dutch culture are far less effective than the casual intimacy of coffee sessions after the school-run: there's clearly a lot more to this exile business than meets the eye.

A short, touching, and very rewarding novel, beautifully written and acutely observed. ( )

Beautiful book about the struggle of an Iranian immigrant trying to pick up his life in the Netherlands. It shows Holland through the perspective of an immigrant. It's therefore a real eye-opener for the native Dutch, and very recognisable for those who were once immigrants themselves. On top of that, the book is written in short and beautiful sentences. ( )

De relatie met zijn Nederlandse buurman brengt bij een politieke vluchteling uit Iran allerlei herinneringen boven (OBA). ( )